Sağlık 16.05.2021   775

Covid-19 nasıl başladı ve nelere dikkat edilmeli

Koronavirüs rahatsızlığı; bulaşıcı olan ve aşırı şiddetli akut solunum yolu problemleri ortaya çıkaran bir virüstür. Koronavirüs; ilk olarak 2019 yılının Aralık ayında Çin’in Wuhan kentinde solunum yolu rahatsızlıkları (yüksek ateş, öksürük, nefes darlığı) görülen tam olarak sayısı bilinmese de yaklaşık olarak 20 adet hastada saptanmış ve Ocak 2020 tarihinde teşhis edilmiştir.

Covid-19 nasıl başladı ve nelere dikkat edilmeli - Covid-19 semptomları her bireyde farklılık gösterse bile enfekte olduktan sonraki ilk 14 gün içerisinde, enfekte olan her 5 kişiden 4’ünde bazı belirtiler göstermektedir. Bunlar başlıca;

• Yüksek ateş
• Nefes darlığı
• Tat ve koku duyularının kaybolması (anozmi)
• Sinir uçlarında tahribat
• Böbrek yetmezliği
• Ciddi kas ağrıları
• Kontrolsüz kasılma gibi birçok farklı semptom görülebilmektedir.

Covid-19 salgının, salgın hastalık olarak belirtilmesinden yaklaşık 1 hafta sonra Wuhankentinden Tayland’a yolculuk yapan bir kadın yolcuda görüldüğü ve bu yolcunun Tayland’da karantina altına alınması ile birlikte Covid-19 ortaya çıkmasının üzerinden henüz 1 ay bile geçmemişken farklı ülkelere yayılması sonucunda tam anlamı ile “pandemi” adını almıştır. Pandemi; pandemiler veya pandemik hastalıklar, bir kıta hatta tüm dünya yüzeyi gibi çok geniş bir alanda yayılan ve etkisini gösteren salgın hastalıklara verilen genel addır. Coronavirüs salgın hastalığının dünya üzerinde ilk olarak görüldüğü ülkeler;

• 13 Ocak 2020 Çin
• 17 Ocak 2020 Tayland
• 19 Ocak 2020 Japonya
• 20 Ocak 2020 Güney Kore
• 21 Ocak 2020 Amerika Birleşik Devletleri
• 25 Ocak 2020 de ise Avrupa kıtasında ilk olarak Fransa’da görülmüştür.

Bu virüsün ortaya çıktığı tarihten itibaren 4 ay sonra ise yani 2020 Mart ayının sonuna gelindiğinde ise coronavirüs tüm dünyaya yayılmıştır.

Coronavirüs çok yüksek bulaşma hızına sahip bir virüs ailesidir. Coronavirüs kapmış olan bir hastanın öksürmesi veya herhangi bir solunum refleksi ile havaya saçacağı damlacıklar sebebi ile diğer bireyler bu virüsü vücutlarına alarak enfekte olabilmektedir. Buna ek olarak hastalığa sahip olan bireylerin temas ettiği yüzeyler de enfekte olmuş hale gelir ve sağlıklı bireylerin bu yüzeylere teması halinde de virüs insan vücuduna geçebilmektedir. Enfekteolmuş bir yüzey dezenfekte edilmeden dokunulduktan ya da temas edildikten sonra ağza, buruna, yüze, göze ve benzeri bir uzuv ile temas edildiği takdirde virüs insan vücuduna girebilmektedir.

Covid-19 bulaşına yakalanan her hasta yüksek hayati risk taşır fakat belli başlı bireyler bu salgından daha yüksek dozda etkilenmektedir.

Covid-19 hastalığı tarafından en çok etkilenen ve ölüm oranı en yüksek olan hasta öyküleri aşağıdaki gibidir; 

• 65 yaş üstü bireyler
• Kronik rahatsızlıkları (tansiyon, şeker, kalp, iltihaplı romatizma, bronşit vb.) bulunan ve bu rahatsızlıklar nedeni ile ciddi ilaç kullanan hastalar
• Kanser hastaları
• Sağlık çalışanları gibi bireyler virüsten daha yüksek oranda etkilenmektedir.

Covid-19'a yakalanan bireyler için en çok merak edilen konular ise Covid-19'un çocuklar ve hamileler üzerindeki etkisidir. Bu konuda halen daha günümüzde net bir bilgi olmamasına karşılık çocuklarda ve hamile bireylerde koronavirüsün ek bir belirti veya daha yüksek oranda belirti ve rahatsızlık ortaya çıkarmadığı gözlemlenmiştir.

Coronavirüs’ten korunma yolları olarak ise başlıca dikkat edilmesi gerekilen konular şunlardır;

• Mümkün olduğu derecede yabancı insanlar ile bir araya gelinmemelidir. Farklı insanlarla aynı ortamda bulunulduğu anlarda ise mutlaka maske takılmalı ve kullanılan maskenin sıklıkla değiştirilmesi gerekmektedir. Buna ek olarak ise görüşülen kişiler ile aranıza en az bir buçuk metre mesafe koyulmalıdır.
• El ve vücut temizliğine çok önem verilmelidir. Günde birçok kez sık sık ve en az 25 saniye olacak şekilde bol su ve sabun ile yıkanmalı, iyice dezenfekte edilmelidir.
• Mümkün olduğunda toplu alanlardan, hastanelerden ve hasta bireylerden uzak durulmalıdır. 
• Öksürme, hapşırma gibi reflekslerde ise ağız ve burun bölgesi iyice kapatılmalıdır.